DI(Y) Werven en Selecteren: omgaan met vooroordelen

Voor wie geen kansen wil laten liggen

We kunnen onze vooroordelen ook onderverdelen in bewust en onbewust, waarvan de onbewuste vooroordelen 95% van ons gedrag bepalen. Helaas, we hebben heel weinig invloed op deze vooroordelen, terwijl ze dus grotendeels onze keuzes bepalen. Bijvoorbeeld de keuze om iemand af te wijzen voor een functie of niet te laten promoveren. Je laat een prachtige kans liggen gebaseerd op de ongrijpbare spoken in je hoofd. Dat niet alleen, je neemt deze kans ook af van iemand die misschien wel heel erg toe was aan die volgende stap.

Vooroordelen zijn hardnekkig, bepalen ons gedrag en dat is ook nog eens grotendeels onbewust.

Hoe kunnen we deze vooroordelen dan toch herkennen en ermee om leren gaan, zodat ze minder effect hebben op de kansen die we pakken?

Reflecteren kun je leren

Goed nieuws, je hebt de eerste stap al gezet! Het leren omgaan met je vooroordelen begint namelijk bij het bewust zijn van dat je ze hebt en de wil om het beter te doen. Opnieuw is die intrinsieke motivatie het allerbelangrijkste om daadwerkelijk te leren hoe je met je vooroordelen om gaat. Een eerste tip is dan ook om als organisatie met elkaar de noodzaak te formuleren om vooroordelen aan te pakken. Vervolgens is bewust reflecteren op je vooringenomen ideeën en je daaruit volgende handelingen te oefenen. Bijvoorbeeld door een training, maar ook door te zorgen dat er mensen in je omgeving zijn die je hierop kunnen wijzen. Een (organisatie)cultuur waarin je elkaar kunt aanspreken op gedrag en onhandige of foute opmerkingen is een belangrijke voorwaarde voor verandering.

Specifiek tijdens het proces van werven en selecteren is het van belang om genoeg structuur in te bouwen. Leg iedereen bijvoorbeeld langs dezelfde meetlat van de eerder gekozen competenties die belangrijk zijn en stel voor iedereen dezelfde set vragen op. Zo beperk je dat je vooroordelen de kans krijgen om je keuzes of het gesprek te bepalen.

Neem vervolgens tijdens het proces steeds weer even de tijd om een stap terug te doen en je besluitvorming uit te stellen. Zo voorkom je dat je handelt naar je eerste indruk en creëer je de mogelijkheid om jouw mening over een kandidaat te toetsen. Waar komen je oordelen vandaan en heb je hier concreet bewijs voor of is het een aanname? Daarnaast is het goed om een divers selectieteam samen te stellen om vanuit verschillende perspectieven naar dezelfde kandidaat te kijken en zo eenzijdige besluiten te voorkomen.

Uitsluiting als universeel

Vooroordelen hebben we allemaal, ongeacht je sekse, gender, culturele achtergrond, leeftijd, sociale status of wat dan ook. Maar als je een zelfdoorleefde ervaring van uitsluiting hebt, is de kans groter dat je het proces herkent en weet wat het met je doet. Uiteindelijk heeft bijna iedereen wel eens een vorm van uitsluiting of onrechtvaardige behandeling meegemaakt, al is het onderling absoluut niet te vergelijken.

Een goede manier om je eigen intrinsieke motivatie te vinden is dan ook om terug te denken aan een dergelijke ervaring, wat dit met je deed en wat het effect ervan was. Waarschijnlijk ben je dan al minder geneigd om iemand op eenzelfde manier te behandelen. De drang om er iets aan te doen zal hierdoor ook sterker zijn.

Fysieke warmte

Een training, reflecteren en aannames toetsen met feiten, het werkt helaas allemaal slechts beperkt. Wel kunnen we ons brein verleiden om structureel andere associaties te leggen, bijvoorbeeld door het opdoen van positieve ervaringen. Zo vertelde een Colourful People collega dat zijn dochter, die op een crèche in de Bijlmer de fysieke warmte van Surinaamse crècheleiders heeft ontvangen, hierdoor een sterke positieve connotatie ontwikkeld heeft met Surinaamse vrouwen.

Dit is een heel specifiek voorbeeld en hoewel het aan te raden is om kinderen door een diversiteit aan mensen op te laten voeden, raden we je niet aan om spontaan een stel crècheleiders te gaan knuffelen. Maar het principe werkt: positieve ervaringen opdoen door het aangaan van relaties met mensen die anders zijn dan jij voorkomt een hele hoop vooroordelen.

Gebruik de intrinsieke motivatie om te reflecteren op je vooroordelen en creëer positieve ervaringen. Dit levenslange proces vraagt een hoop discipline en het vermogen om gênant eerlijk naar jezelf te kijken, maar het is het zeker waard om geen kansen meer te laten liggen.

Wil je meer weten over dit onderwerp of zelf aan de slag met het Divers en Inclusief werven? In dat geval staan de D&I consultants van Colourful People je graag te woord: www.colourfulpeople.nl.